Slagveld

Sommige dilemma's in het leven kunnen niet worden opgelost door studie of rationeel denken. We leven juist met ze, vechten met ze en worden één met ze. Dergelijke dilemma's bestaan niet in het rijk van het intellect. Zij komen uit onze gevoelens en onze wil en zij dringen door in ons onderbewustzijn en ons lichaam, diep in het merg van onze botten. 

Ik werd een slagveld. Tot de storm over was kon ik niet weten of ik zou overleven, niet in het gevoel van mijn fysieke leven, maar in het diepe gevoel van mijn binnenste zelf. Ik ervoer vernietiging op vernietiging en voelde een enorm verlangen naar de aanwezigheid van diegenen van wie ik hield, ook al wist ik dat als zij er waren ik ze weg moest jagen, of zelf moest wegrennen. 

Toen de storm eindelijk voorbij was, lag alles wat mij innerlijk bij elkaar had gehouden aan stukken. Op het nu verlaten slagveld staken een paar zonnestraaltjes door de horizon, te zwak om mijn arme ziel een beetje warmte te bieden. Ik zat onder de wonden en ervoer een haast ontroerend gevoel van alleen-zijn. Niemand zou mij in mijn nieuwe manifestatie herkennen. Niemand in mijn aanwezigheid zou weten dat ik het was. 

Vrienden willen dat je verschijnt op de gebruikelijke manier die ze kennen. Ze willen dat je heel blijft, dezelfde. Maar dat is niet mogelijk. Hoe zouden we kunnen blijven leven als we onveranderlijk waren? 

Om te leven moeten we ieder moment sterven. We moeten keer op keer omkomen in de stormen die leven mogelijk maken. Het zou beter zijn, dacht ik, als iedereen mij uit zijn gedachten bant. Ik kan niet een menselijk wezen zijn en op hetzelfde moment een onveranderlijk voorwerp van liefde of haat, ontkenning of verering.

Thây, 23 december 1962, Princeton

Vriend

Ik wil chaos veroorzaken om mijn vrienden te helpen uit de schalen te breken die hen opsluiten.
Ik wil de ketenen die hen binden, kapotslaan en de goden door wie zij worden beperkt, omvergooien. 

Als we willen groeien, moeten onbeduidend vermaak of zelfs verdriet ons niet beheersen.
Een vrij mens houdt zich niet aan de regels van het leven en doet ze ook geen geweld aan. 

Het heerlijkste moment in het leven is getuige te zijn van de terugkeer van een vriend, niet precies een terugkeer, maar een oneindig volmaakt moment als hij oprijst uit de chaos die wordt veroorzaakt door de vernietiging van zijn laatste toevlucht.

Daar staat hij, bevrijd uit de harde schillen van duizenden levens, groots staande in het heldere licht dat door zijn brandende toevlucht wordt verspreid. 

Op dat ogenblik zal hij alles verliezen, maar op hetzelfde moment bezit hij alles. Vanaf dat moment zijn we er echt voor elkaar.

Thich Nhat Hanh - Dagboek 23 december 1962 Princeton

Geboorte en dood kunnen ons op geen enkele manier raken

De meeste mensen beschouwen zichzelf als golven, maar vergeten dat ze ook water zijn. Ze zijn er aan gewend te leven in geboorte-en-dood en ze vergeten niet-geboorte-en-niet-dood. 

Een golf leeft ook het leven van water en wij leven ook het leven van niet-geboorte-niet-dood. We hoeven alleen maar te weten dat we het leven leven van niet-geboorte-niet-dood. Alles ligt in het woord ‘weten’. Weten is verwezenlijken. Verwezenlijking is bewuste aandacht. 

Al het werk van meditatie heeft ontwaken tot doel, ten einde maar één ding te weten: geboorte en dood kunnen ons op geen enkele manier raken.

Uit: De zon in je hart - Thich Nhat Hanh

Doelloosheid

Er is een boeddhistische lering die misschien wat vreemd op je overkomt en dat is die over doelloosheid of wensloosheid (apranihita is het Sanskriet). Doelloosheid betekent dat je nergens op afkoerst, je houdt geen doel of bestemming voor ogen.

En dat is wat iedereen juist wel doet. We willen dit, we willen dat en zolang we het nog niet bemachtigd hebben, houden we geluk voor onmogelijk.

Gooi je denken over een andere boeg: stop. Wees als de bloem. Die is zich bewust dat ze alles is, de hele kosmos in zich draagt en doet geen enkele poging om iets anders te worden. Voor jou is dat ook zo. Je hebt de boeddha binnen in je, dus is het onnodig naar de boeddha op zoek te gaan.

Thich Nhat Hanh

De schoonheid van de lente blokkeert mijn weg

De lente komt langzaam en stil,
zodat de winter zich langzaam en stil kan terugtrekken.
De kleur van de bergmiddag
is getint met nostalgie.
De verschrikkelijke oorlogsbloem
heeft haar voetafdrukken achtergelaten -
talloze bloembladen van scheiding en dood
in wit en violet.
Heel teder opent de wond zich in het diepst van mijn hart.
Zijn kleur is de kleur van bloed,
zijn aard de aard van scheiding.

De schoonheid van de lente blokkeert mijn weg.
Hoe zou ik een ander pad de berg op kunnen vinden?

Ik lijd zo. Mijn ziel is bevroren.
Mijn hart trilt als de fragiele snaar van een luit
die in een stormachtige nacht wordt achtergelaten.
Ja, het is er echt. De lente is echt aangebroken.
Maar de rouw is
duidelijk, onmiskenbaar, te horen
in de prachtige geluiden van de vogels.
De ochtendmist is al geboren.
De lentebries in zijn lied
drukt zowel mijn liefde als mijn wanhoop uit.
De kosmos is zo onverschillig. Waarom?
Naar de haven, ik kwam alleen,
en nu vertrek ik alleen.

Er zijn zoveel paden die naar het vaderland leiden.
Ze praten allemaal in stilte tegen me. Ik roep het Absolute aan.
De lente is in elke hoek van de tien richtingen gekomen.
Het is helaas alleen het lied van vertrek.

1951. Dit werd geschreven minder dan twaalf uur nadat ik verliefd werd op een non. 
Het gebeurde in de Vien Giac-tempel op oudejaarsavond in het mooie dorp Cau Dat in de hooglanden. 
Ze was twintig. We realiseerden ons allebei dat we monnik en non wilden blijven. 
Dus besloten we om uit elkaar te gaan. Dit was niet gemakkelijk. 
Ik had het geluk dat ik op dat moment een liefdevolle en begripvolle sangha
bij me had die het mogelijk maakte. 
Eenenveertig jaar later vertelde ik dit verhaal in een eenentwintig daagse retraite
in Plum Village in het Engels, met als thema Vipassana-meditatie in de Mahayana -
traditie.

Uit: Call Me By My True Names: The Collected Poems of Thich Nhat Hanh

Spirituele leraar

Een goede spirituele leraar laat ons zien dat in ons eigen hart ook een spirituele leraar woont en dat we onze toevlucht kunnen nemen tot de leraar in ons, in plaats van gehecht te raken aan een leraar buiten ons, want de leraar buiten ons kan namaak zijn. 

Een echte leraar moedigt ons altijd aan contact te maken met de leraar in ons. Als we toevlucht nemen tot de leraar in ons zullen we nooit teleurgesteld worden. Als een golf vertrouwen heeft in zijn aard van water, zal de golf nooit teleurgesteld raken.

Thich Nhat Hanh

Dankbaarheid

Wanneer we in de geest van dankbaarheid leven, zal er veel geluk in ons leven zijn. 

Degene die dankbaar is, is degene die veel geluk heeft, terwijl degene die ondankbaar is geen geluk zal hebben.

Niet het geluk maakt ons dankbaar, maar dankbaarheid maakt ons gelukkig.

Thich Nhat Hanh

Vredig leven

Voordat ik iets zeg of doe - of ze nu aanwezig zijn of niet - stop ik en vraag mezelf af hoe mijn broers zouden reageren.
Zouden mijn woorden of daden hen op de een of andere manier teleurstellen?
Als ik ook maar een beetje twijfel, zie ik af van de daden of woorden die ik van plan was.

Uit: In de voetsporen van de Boeddha - Thich Nhat Hanh

Pas dan …

Dierbare vriend of vriendin, zoek het geluk niet in de toekomst. Wacht niet op die ene dag, op een verre toekomst ... Zeg niet dat je pas gelukkig zult zijn als je dit of dat bezit. Wat zoek je? Waar wacht je op? Wil je beroemd worden? Of rijk? Invloedrijk? Ben je op zoek naar seks? Of zoek je afleiding van de leegte in jezelf? Denk niet dat je gelukkig zult zijn als je deze dingen eenmaal bezit. Wacht niet op ‘dan’.

Kijk eens om je heen. Er zijn zoveel mensen die al deze dingen wel bezitten en nog altijd geen gemoedsrust bezitten, die nog steeds niet gelukkig zijn. Ze hebben nooit genoeg, omdat hun begeerte bodemloos is. Als je dorst hebt en maar zout blijft eten, krijg je alleen maar meer dorst. Belangrijk is dat je weet hoe ‘zo min mogelijk begeerten hebben’ en ‘ik heb genoeg’ beoefent. Als je ziet dat je op dit moment al genoeg hebt, verdwijnt je dorst. Je begeerte kom tot rust en waar geluk krijgt een kans. 

Onze dierbaren zijn hier. Je partner, je vriend of vriendin, kind, ouders. En toch hebben we het gevoel dat gewoon samen zijn niet genoeg is. We willen meer. We voelen de drang naar succes. We willen iets bereiken, meer geld of status, om dit aan te kunnen bieden aan onze dierbaren zodat zij gelukkig en trots zullen zijn en wij hun liefde verdienen. ‘Pas dan’ wordt een voorwaarde bij het nu.

Velen van ons denken dat we pas dan gelukkig kunnen zijn als we dit of dat bezitten, of als de situatie waarin we ons bevinden verandert. We herkennen het geluk in het nu niet en zoeken het in ‘pas dan’. We denken dat geluk ergens in de toekomst ligt en zeggen tegen elkaar: ‘nog even wachten, lieverd en dan…’ En terwijl we druk zijn om het ‘dan’ te verwezenlijken, laten onze dierbaren in het ‘nu’ aan hun lot over. We offeren het kostbare ‘nu’ voor een ‘dan’ dat nooit komt.

‘Dan’ ligt altijd in de toekomst. Het is een illusie die nooit werkelijkheid zal worden.

Uit: In het nu. Thich Nhat Hanh

Geen zelf

De Boeddha zei je hebt geen zelf. Hij zei niet je bestaat niet. Het zelf bestaat uitsluitend uit niet-zelf-elementen, zie de Diamant Soetra. Mens is een concept dat we moeten overstijgen. Het gaat erom werkelijk met de dingen die we zien en voelen in contact te zijn en niet met onze denkbeelden. Het idee dat de mens belangrijker is dan de andere soorten is niet juist. Zie hoe de aarde -een niet-mens-element- je moeder is. Het onderscheid tussen levende en niet-levende wezens is maar schijn. Een echte bodhisattva kan zien dat levende wezens van niet-levende elementen gemaakt zijn. Dit is omdat dat is. Dit is niet omdat dat niet is. Alles is voor zijn bestaan van al het andere afhankelijk. Ware leegte is vol van alles. 

De werkelijkheid overstijgt geboorte, dood, bestaan en vergaan. 

Als je je bewust bent van de vergankelijkheid van de dingen zal dat je positief, liefdevol en wijs maken. Leve de Vergankelijkheid. Vergankelijkheid is een instrument dat ons kan helpen tot bevrijding te komen. 

Uit: In de geest van liefde. Thich Nhat Hanh